Janina Katz 90 jaar

Janina Katz bij de presentatie van haar roman op Curaçao en als jong meisje na de oorlog

Het is vandaag, 9 mei, negentig jaar geleden dat Janina Katz werd geboren in het Poolse Chorostków, ten zuidoosten van Lviv. Dit plaatsje ligt nu in Oekraïne, waar de Oekraïners dapper vechten tegen de Russen. Niemand kon bij haar geboorte in 1932 bevroeden dat Janina er tien jaar later helemaal alleen voor kwam te staan en moest rennen voor haar leven. Twee jaar lang probeerde de kleine joodse Janina uit handen van de Duitsers te blijven. Eerst zat ze in een vrouwenkamp van Belzec, vlakbij haar broer Bumek. Nadat alle mannen in het mannenkamp waren vermoord, zocht ze onderdak bij diverse families, waar ze voor het huishouden en de kinderen zorgde. Intussen moest ze uit alle macht haar joodse identiteit verborgen houden.

Janina’s leven vanaf haar geboorte tot het einde van de oorlog hebben Marjan Brouwers en ik beschreven in de roman Ren, Janina, ren! (met een Engelse vertaling: Run, Janina, Run!). Dit boek kwam in 2016 uit bij uitgeverij LMPublishers. Janina was aanwezig bij de presentatie op Curaçao, waar zij sinds de oorlog woont. Ze begon er de kledingzaak Casa Janina die nu door haar zoon en dochter wordt gerund, maar ze is nog dagelijks in de winkel te vinden. Regelmatig komen Nederlandse lezers van de roman langs om haar te ontmoeten.

Janina is een sterke vrouw die de gruwelen van de oorlog overleefde en de kans kreeg op Curaçao een nieuw leven op te bouwen. Dat deed ze Samen met haar vader, de enige van het gezin Katz die de oorlog overleefde, dankzij het feit dat de Russen hem in 1940 naar Siberië hadden verbannen.

Eerste stoomschip over de oceaan

Het is het eerste stoomschip ter wereld dat de Atlantische Oceaan oversteekt: Zijner Majesteits Raderstoomschip ‘Curaçao’. Met een bemanning van 42 man plus passagiers verlaat het op 26 april 1827 de haven van Hellevoetsluis met bestemming Curaçao. De ‘Curaçao’ dient voor de pakketvaart op de koloniën. Via Madeira en Paramaribo komt het op 8 juni van dat jaar (na 28 dagen) in de haven van Curaçao aan. Het schip meert af aan de voet van de Seru Sablica, waarop Fort Nassau staat, en wordt in de haven begroet met dertien saluutschoten. Het stoomschip keert op 6 juli terug naar Hellevoetsluis, maar op die reis maakt het ook enkele dagen gebruik van de zeilen, die het schip kennelijk nog wel bezit.

De kapitein schrijft daarover: “Hebbende derhalve den overtogt van Curaçao in 24 etmalen afgelegd van welke tijd 23 dagen de machines werkzaam zijn geweest en slechts zeer weinig dagen met voordelige wind gezeild is, behoort ondanks enkele tegenslagen egter de eer alleen aan de Nederlanders als de eerste te zijn geweest onder wiens vlag de reis naar de Indiën en terug door een stoomschip volbragt is.”

De stoomschipverbinding is een initiatief van koning Willem I. Aanvankelijk wil hij het schip in Nederland laten bouwen, als dat niet lukt koopt hij dit schip in Engeland.

Terug naar www.DitzSchrijft.nl

Cola Debrotprijs voor Izzy Gerstenbluth

Gerstenbluth tijdens de presentatie van mijn boek Een sjtetl in de tropen, over de Asjkenazisch-Joodse gemeenschap op Curaçao

De Curaçaose epidemioloog Izzy Gerstenbluth krijgt op 4 mei de Cola Debrotprijs voor zijn jarenlange inspanningen voor de Curaçaose gezondheidszorg. De covid-19-pandemie maakte van Gerstenbluth een bekende Curaçaoënaar, maar daarvoor werkte hij al vele jaren aan gezondheidsonderzoek. Zo leidde hij het grootschalige onderzoek Hoe gezond is Curaçao? dat de afdeling Epidemiologie van de Curaçaose GGD uitvoerde.

Cola Debrot (1902-1981) was dichter en schrijver, onder andere van het bekende Mijn zuster de negerin, maar ook gouverneur van de Nederlandse Antillen, arts en diplomaat. De prijs is in 1968 ingesteld en wordt gegeven aan mensen die zich op cultureel of wetenschappelijk vlak verdienstelijk hebben gemaakt. Dit jaar was wetenschap aan de beurt met de wetenschapper Gerstenbluth als ontvanger van de prijs.

De prijs wordt jaarlijks uitgereikt op de geboortedag van Cola Debrot, 4 mei. Terug naar www.DitzSchrijft.nl

Andruw Jones jarig

Andruw Jones in 2013

Hij is op 23 april 1977 op Curaçao geboren en hoewel zijn vader een goede honkbalspeler was, vermoedt niemand dat Andruw Jones een van de grootste honkballers van Amerika zou worden. ‘The Curaçao Kid’ wordt hij daar wel genoemd. Als driejarige krijgt hij zijn eerste honkbalknuppel en op zijn vijftiende wordt hij gescout waarna hij op zijn zestiende een contract tekent met de Atlanta Braves. In 1995 maakte hij 25 homeruns en in 1996 is hij met negentien jaar de jongste speler in de geschiedenis van de sport met een homerun in de World Series. Een jaar later debuteert hij in de Major League. Vanaf dat moment schiet zijn carrière in de Amerikaanse honkbalwereld omhoog. Tussen 1998 en 2007 ontvangt hij tien keer de Rawlings Gold Glove Award. In februari 2016 stopt Jones als honkbalspeler. Terug naar www.DitzSchrijft.nl

Boek over Molukse gemeenschap

Mijn schrijfcollega Marjan Brouwers – we schreven samen Ren Janina, ren! en Zicht op Kastelen – bood op 16 april jongstleden samen met kunstenares Maike van der Kooij het eerste exemplaar aan van hun boek Tussen de dijken. Dit is een boeiend verhaal over de Molukkers die in de jaren vijftig min of meer gedropt werden in een Groningse polder en vandaar hun toekomst moesten opbouwen, terwijl het heimwee naar Ambon hen dagelijks plaagde. Marjan interviewde talloze mensen van het eerste uur, maar beschrijft ook de historie van deze ongewenste verplaatsing van de warme tropen naar het winderige Groningen. Maike maakte schitterende portretten die een fraai beeld geven van deze hechte gemeenschap. Een aanrader.

Terug naar www.DitzSchrijft.nl

The Golden Rock

Wat een heerlijk boek. Zelf schreef ik al een paar keer over Statia en het eerste saluut dat gouverneur De Graaff in 1776 aan de nieuw gevormde Verenigde Staten gaf. Dit boek gaat veel verder en beschrijft – zoals de ondertitel al aangeeft: Hoe op Sint-Eustatius wereldgeschiedenis werd geschreven – de hele context van deze gebeurtenis. Wat ging eraan vooraf en wat waren de gevolgen. Dat alles in zeer heldere taal en lekke leesbaar. Een aanrader.

Zie voor een artikel van mijn hand over dit onderwerp in Trouw: Rebels fort op Statia wordt hersteld

Terug naar www.DitzSchrijft.nl

Reconstructie Cinelandia?

Deze foto van Michael Newton toont de voormalige bioscoop Cinelandia (1941) in nog redelijke staat. Tegenwoordig is de beschermde voorgevel geheel verloederd. Maar er gloort hoop. De eigenaar wil het pand slopen, maar krijgt alleen vergunning als de voorgevel – na zorgvuldige opmeting – wordt gereconstrueerd. Hopelijk verdwijnt dit lelijke gezwel dan voorgoed uit de binnenstad van Punda en kunnen we weer genieten van de fraai art-decogevel.
Terug naar www.DitzSchrijft.nl

Terug naar Suriname

In december keerden we na bijna veertig jaar terug naar Suriname, waar we drie jaar hebben gewoond. Een feest der herkenning, maar er was ook veel nieuw. Zo zijn de officierswoningen bij Fort Zeelandia prachtig opgeknapt. Gelukkig stond er in het fort wel een bord met de namen van de vijftien mannen die op 8 december 1982 door het leger werden gemarteld en vermoord.

Voor Trouw schreef ik een artikel over onze wederwaardigheden in Suriname. Op toeristisch vlak is er veel veranderd. Zo kun je nu logeren op een oude plantage (Frederiksdorp, links en rechts boven) of met een bootje door de supersmalle Warappakreek varen, vanaf de Commewijne tot aan zee (foto midden onder).
Terug naar www.DitzSchrijft.nl